Zo ben ik lid van de BDÜ, de Duitse vakvereniging voor vertalers en tolken. Ook in België en Nederland zijn er vakverenigingen voor vertalers. Kijk goed of ze iets zijn voor jou. Voor mij was de BDÜ bijvoorbeeld interessanter dan de Belgische BKVT.
Vijf tips om het te maken als zelfstandig vertaler
Els Peleman • 29 augustus 2025
Al meer dan vijftien jaar ben ik werkzaam als zelfstandig vertaalster. In die tijd is er heel wat veranderd: Google Translate, DeepL, ChatGPT en ga zo maar door. Allemaal zaken die het leven van een vertaler er in zekere zin niet makkelijker op maken. Je kan die tools uiteraard in je voordeel gebruiken, maar hoe overtuig je klanten dat een machinevertaling nog steeds mijlenver verwijderd is van een kwaliteitsvertaling gemaakt door een vertaler die nadenkt over elk woord?
1 Ga een partnership aan met een collega
Dankzij sociale media is het een pak eenvoudiger geworden om informatie te vinden en ervaringen te delen. Maar in het bijzonder ook om partnerships met concullega’s aan te gaan. Dit is een klantengroep die je als startende vertaler zo veel mogelijk moet benutten.
Waarom? Omdat collega-vertalers een veel groter realiteitsbesef hebben over het vertaalproces en vooral ook over correcte tarieven. Als startende vertaler denk je spontaan dat de grootste brok werk te vinden is bij vertaalbureaus. Dat klopt maar er zit een serieus addertje onder het gras bij deze klantengroep: de vertaalbureaus die je een correcte prijs willen betalen zijn heel zeldzaam. Kortom, je kan daar misschien wel grote volumes werk vinden, maar als je maar een peulschil betaald wordt, zal je heel veel moeite moeten doen (en hard moeten werken) om het hoofd boven water te houden.
Ga dus uitgebreid netwerken onder collega’s, leg contacten op facebookgroepen zoals
GentVertaalt
en Vertalerskoffiehoek met andere freelance vertalers en neem deel aan bijeenkomsten en conferenties in jouw talen en/of vakgebieden. Sluit je ook aan bij vakverenigingen voor zelfstandig vertalers.
Probeer een collega te vinden die nauw met je wil samenwerken en je de broodnodige ervaring en feedback wil geven. Ik werk zo samen met een aantal startende vertalers in België en Nederland die mijn vertalingen nalezen. Ook voor mij als ervaren zelfstandig vertaler is dit een win-winsituatie. Wil je daarover meer weten, schrijf je dan in voor het webinar Reviseren in de praktijk bij KTV Kennisnet .
Er zijn jaren dat werken voor of via collega’s 10% van mijn omzet bedraagt. Ook nu, na bijna twintig jaar nog steeds trouwens. Leg je oor ook te luister bij andere freelancevertalers om te weten welke vakliteratuur en opleidingen voor jou interessant zijn.
2 Je bent in de eerste plaats ondernemer, vergeet dat nooit
Je bent een ondernemer en jouw beroepsactiviteit is vertalen (en misschien ook tolken). Net zoals elke andere ondernemer moet je bereid zijn te investeren in je zaak: iets kan pas iets opbrengen als je er inspanningen voor doet, m.a.w. er tijd en geld in steekt.
Verwacht dus niet dat de klanten vanzelf naar je komen, en al helemaal niet de eindklanten. Je gaat actief aan de bak moeten en dat gedurende je hele ondernemersbestaan. Iemand in de Vertalerskoffiehoek zei ooit: “ Ik ben 80% van mijn tijd bezig met nieuwe klanten vinden, en 20% met vertalen .” Dat is misschien wat kort door de bocht, maar ik volg haar insteek wel.
Klanten vinden kan op verschillende manieren. Probeer verschillende manieren uit tot je iets gevonden hebt dat werkt voor jou én vooral, dat jou ook op lange termijn effectief iets oplevert. Corinne McKay geeft regelmatig zeer handige tips op Twitter en organiseert ook webinars voor vertalers. Ook Tess Whitty is iemand die de moeite waard is om te volgen.
Klanten vinden kan op verschillende manieren. Probeer verschillende manieren uit tot je iets gevonden hebt dat werkt voor jou én vooral, dat jou ook op lange termijn effectief iets oplevert. Corinne McKay geeft regelmatig zeer handige tips op Twitter en organiseert ook webinars voor vertalers. Ook Tess Whitty is iemand die de moeite waard is om te volgen.
Volg ook opleidingen en trainingen om je kennis te verdiepen. In mijn coachingsformule kijk ik samen met jou wat er kan werken en wat er op dat moment beschikbaar is om jou als startende vertaler op weg te helpen. Maar niets is gratis. Voor niets gaat de zon op. Tijd en geld investeren in je zaak is cruciaal, wil je het maken als zelfstandig ondernemer-vertaler.
Een tip die ik ook altijd meegeef in mijn coaching is: laat een ondernemingscoach je prijzen onder de loep nemen. Zo een coach kan je helpen een beeld te krijgen van je kostprijs per uur en met wat geluk ook helpen bij het bepalen van je doelgroep. Ik heb dat gedaan bij een Belgische coach die zich richt tot startende ondernemers, maar ik ken er ook eentje in Nederland. Terwijl mijn coaching zich specifiek richt op vertalers en hoe je je positioneert in de markt, helpen zij je met het meer algemene businessaspect. Ik raad het echt iedereen aan!
3 Zorg voor een goede uitrusting
Als vertaler is een goede computer cruciaal. Zorg ook voor een goede beveiliging, want de gevaren van phishing loeren om de hoek bij elke ondernemer. Kijk zeker ook in welke mate je hier de AVG-regels kan volgen. Je zal zien dat dat nog niet zo eenvoudig is, en dat het in jouw situatie misschien niet 100% haalbaar is. Doe toch het maximale. Stel dat je controle krijgt, dan ben je op z’n minst gedeeltelijk ingedekt. Zeker als je vaak beëdigde vertalingen doet, is dit luik essentieel.
Maak ook een extra back-up. Ik ben geen voorstander van clouds en doe het met een externe harde schijf. Met GoodSync is dit een fluitje van een cent, maar er zijn ook andere (automatische) oplossingen. Aangezien je wettelijk verplicht bent om je facturen 10 jaar bij te houden, moet de back-upschijf voldoende capaciteit hebben.
Heb je nog Windows 10? Schakel dan nog deze maand over op Windows 11. Vanaf oktober 2025 worden er voor Windows 10 geen updates meer gegeven (tenzij je een extra contract afsluit, maar dan is het nog maar voor een jaar). Zorg meteen ook dat alle software compatibel is met Windows 11. Verouderde software is een groot veiligheidsrisico.
Naast een goede computer is een vertaalprogramma een must (m.u.v. literaire vertalers). MemoQ en Trados zijn de programma’s waar je naar moet kijken. Ze zijn 100% compatibel met elkaar, dus de keuze is helemaal aan jou.
Vertaalbureaus zullen sowieso een CAT-tool vragen. Soms kan je via hun serverversie werken, maar dat is niet ideaal.
Let op: als je voor MemoQ kiest zou ik voorzichtig zijn met langdurige SLA's. Met een SLA krijg je alle upgrades gratis omdat je al voor die SLA hebt betaald. Alleen ziet het ernaar uit dat MemoQ zich veeleer richt op LSP's i.p.v. de vertalers, waardoor er niet echt nog interessante upgrades voor ons ontwikkeld worden. Dat is iets waar je goed over na moet denken, maar neem veiligheidshalve zeker voor de eerste jaren nog maar een SLA. In die SLA zit namelijk ook een snelle reactie van de helpdesk in en dat is iets waar je als starter heel veel aan gaat hebben (zelfs ik maak nog zeker 2x jaar gebruik van de helpdesk en twijfel daarom of ik mijn SLA al ga opzeggen of toch ga voortzetten).
Er zijn ook andere tools die minder bekend zijn, zoals Phrase en Matecat. Afhankelijk van welk type klanten - en bestandsformaten - je krijgt, kunnen deze zeker ook volstaan. Maar als je met complexere formats zit (IDML, XML) raad ik toch Trados of MemoQ aan.
Wil je hier meer over weten? Vraag er dan naar in de coaching!
Een CAT-tool is misschien een grote investering, maar je verdient het zeer snel terug en het maakt je werk zoveel makkelijker én beter. Hiermee kan je bijvoorbeeld voor het nalezen van je eigen werk en revisies van anderen heel wat handige functies gebruiken. Zie ook mijn blog: Webinar Reviseren in de praktijk.
Probeer ook via een free trial uit of het handig is om DeepLPro of een andere MT-plugin te gebruiken voor jouw klantengroep. Wil je meer weten over mijn bevindingen rond DeepL(Pro), geef dan DeepL in het zoekvenster in. Dan krijg je al mijn blogs met bevindingen over machinevertalingen.
Met een website zou ik persoonlijk wachten tot je weet wat jouw sterktes en zwaktes zijn en welke specialisaties je wilt aanbieden. Een meertalige website kost algauw 2000 euro. Dat is toch een aardige investering waar je best niet al te licht overgaat. Ik had na een paar jaar een website maar ik was er niet echt tevreden van (omdat ik er niet lang genoeg over had nagedacht), in 2018 heb ik dan een professionele webdesigner onder de arm genomen en die website was een schot in de roos: op een jaar tijd was hij meer dan terugverdiend, met klanten die precies het vertaalwerk zochten dat ik aanbood.
4 Richt je pijlen op de ‘goede’ klanten
Ik vrees dat je het financieel niet meer gaat redden als je alleen werkt voor vertaalbureaus. De reden hiervoor is de inflatie. Veel zaken zijn ongelofelijk veel duurder geworden: gas en elektriciteit kosten bijna het dubbele van voorheen en ook de prijzen voor internet en telefonie zijn gestegen. Ook je typische beroepskosten zoals een Van Dale-abonnement zijn gestegen en onderhoudslicenties of upgrades van je CAT-tool zijn ook een flinke hap uit je omzet.
Als je alles naast elkaar zou leggen en zou kijken hoeveel je minstens moet verdienen om uit te kosten te komen, zal je zien dat een woordprijs van minder dan 0,09 € in de meeste gevallen(*) verlies gaat maken. Meer zelfs, eigenlijk zou dat minstens 0,11 € moeten worden . Helaas ga je dat zelden tot nooit krijgen bij vertaalbureaus als startende vertaler. Zelfs voor mij met meer dan 20 jaar ervaring is 0,12 € het hoogst haalbare bij de meeste vertaalbureaus.
Bij eindklanten ligt dat compleet anders, daar zit je algauw op 0,18 € en meer, al naargelang je talen, specialiteiten en of je ook een revisie voorziet.
Vandaar dat je je moet focussen op directe klanten. Dat wil niet zeggen dat je de vertaalbureaus volledig links moet laten liggen. Je moet alleen zeer goed afwegen of het rendabel is. Er zijn zeker nog bureaus die je een eerlijke prijs willen bieden. Meestal zijn dat de vertaalbureaus waar de baas zelf ook zelfstandig vertaler is. Onder vertalers worden ze ook vaak ‘ boutique-bureaus ‘ genoemd.
En er is nog iets veranderd: de werkwijze van heel wat vertaalbureaus is veranderd. Heel veel bureaus zijn overgestapt op automatische systemen zoals Plunet, XTRF… Het persoonlijke contact met de projectmanager valt bij sommigen compleet weg. Op sommige platformen moet je zelfs binnen de 15 minuten reageren of je maakt geen kans meer op de job. En mijn ervaring is dat je soms zelfs binnen die 15 minuten al te laat bent.
Dat is uiteraard compleet absurd en vooral ook zwaar frustrerend:
– je moet naar het platform gaan,
– de job openen,
– kijken naar het woordvolume en de aard van de tekst,
– aftoetsen met je agenda.
En pas dan kan je een correcte beslissing nemen.
Het is absoluut niet correct dat je daar de kans niet toe krijgt, omdat het bureau een first-in-first-out -strategie hanteert. Als je de keuze hebt (lees: als je je het financieel kunt permitteren), blijf dan weg van dit soort bureaus, want een slaaf worden van je mailbox komt de kwaliteit van je vertaalwerk niet ten goede. Vertalen vergt concentratie en focus, niet steeds heen en weer wippen. Lees hier wat andere freelancevertalers daarover vinden.
Gelukkig zijn er dus wel nog boutique-bureaus die je wel nog persoonlijk aanspreken én die aan jou een prijsopgave vragen i.p.v. jou een prijs op te leggen. En met heel veel geluk vind je misschien zelfs een groter bureau dat zijn vertalers op een correcte manier behandelt. Ze bestaan zeker.
Maar houd vast aan je eigen waarden en normen: voelt het niet goed, doe het dan niet. Ook niet als je het geld echt nodig hebt. Dat klinkt misschien gek, maar als er alarmbellen afgaan – of zelfs als je er alleen maar een slecht gevoel bij krijgt – , is de kans reëel dat de job je in de problemen gaat brengen. Het vertaalbureau kan bijvoorbeeld zitten vitten op details om een prijsverlaging af te dingen of ze stellen de betaling steeds uit of betalen gewoonweg helemaal niet.
Check ook zeker op het BlueBoard van Proz.com wat hun rating is (als betalend lid zie je meer dan als gratis lid). Wil je hierin nog verder gaan, kan je ook lid worden van Payment Practice en sinds kort is er ook TRI-TRAB.com .
(*) Hieronder lees je hoe je met € 0,10/woord toch een fatsoenlijk uurloon kan opbouwen.
5 Productiviteit is het woord van vandaag
In tegenstelling tot andere ondernemers die hun prijzen lukraak kunnen verhogen, is dat voor zelfstandig vertalers, als je werkt voor vertaalbureaus, allesbehalve het geval. Als startende vertaler zal je vaak een woordprijs voorgesteld krijgen van € 0,09. Dat is de prijs waaraan ik in 2005 begonnen ben! Als je besluit om toch voor deze woordprijs te werken, ga je keihard moeten werken en is het dus van groot belang om je productiviteit op te drijven.
Als startende vertaler vertaal je sowieso trager dan een ervaren vertaler (**) — dat alleen al is volgens sommige vertalers een reden waarom je dezelfde tarieven moet hanteren als ervaren vertalers — maar er zijn manieren om je productiviteit, je efficiëntie te verhogen, los van het vertaalproces zelf.
Daarin zitten je mogelijkheden om tot een hogere uurprijs te komen. Want dat is waar het hem allemaal om draait: je moet minstens je kostprijs per uur terugverdienen. Als je minstens € 45/uur moet verdienen om rond te komen, dan is € 50 je absolute minimum. Persoonlijk zou ik een uurprijs van € 70 nastreven. Nogmaals, je bent een ondernemer, geen hobbyvertaler.
Wie voldoende Frans kent, raad ik aan de vierdelige cursus van Magistrad te volgen: Augmenter son efficacité dans les tâches entourant l’acte de traduire. Deze cursus is behoorlijk pittig maar zeker als startende vertaler, als je nog je eigen werkwijze aan het ontwikkelen bent, zijn geld meer dan waard.
Ook voor vertalers die niet als zelfstandig vertaler actief zijn trouwens. Mélodie Benoit-Lamarre geeft je een heleboel handvaten, gesteund op wetenschappelijke studies, en volgens het principe ‘meten is weten’. Je kan dus als het ware zelf zien waar er nog ruimte is voor verbetering.
Een aantal zaken wil ik je wel al meegeven. Probeer ze uit, en kijk wat er past binnen jouw werkwijze. In mijn blog ‘Hoe lang duurt een vertaling?’ kaart ik naast CAT-tools en MT-plugins ook de dicteersoftware Dragon Naturally Speaking aan. Laat het prijskaartje je niet weerhouden. Probeer ze uit met een free trial en schaf ze aan als je merkt dat je hierdoor sneller gaat werken. Je hebt ze in een mum van tijd terugverdiend.
Kijk ook zeker naar de mogelijkheid om woordenboeken te koppelen aan je CAT-tool. Via UniLex van Acolada GmbH kan je allerlei online woordenboeken koppelen, wat je heel wat zoekwerk scheelt. Ook SketchEngine kan de moeite waard zijn als je je in een bepaald vakgebied wilt specialiseren. Dat zijn maar een aantal van de betalende tools om je productiviteit te verhogen.
Daarnaast zijn er nog een aantal gratis tools en functionaliteiten binnen je CAT-tool die ik toch ook even wil meegeven: als je werkt met Trados, probeer dan zeker AutoSuggestDictionary uit al dan niet in combinatie met NMT en andere MT-plugins (Trados beweert tot 40% tijdswinst). Binnen MemoQ vind ik vooral de Websearch-functie en de Automated Actions zeer handig.
Daarnaast werk ik ook heel vaak met de Pomodoro Tracker omdat ik zo veel geconcentreerder kan werken. Een andere optie is Eyeleo (vooral voor wie snel last heeft van vermoeide ogen is dit een aanrader). Er bestaat ook een tooltje om je toetsenbord na een door jou bepaalde tijd te blokkeren, zodat je verplicht bent om even rust te nemen. In de Vertalerskoffiehoek kan je daar meer over lezen. Ook heel handig is de gratis AutoHotKey die je in je StartMenu kan toevoegen, zodat hij automatisch de woorden corrigeert die jij altijd fout schrijft. Je kan hierin ook hele mails programmeren zodat je die niet meer telkens opnieuw hoeft in te typen.
(**) Ter info: ik vertaal gemiddeld net iets meer dan 500 woorden per uur, het dubbele is makkelijk realiseerbaar met Dragon, maar 500 is een mooie richtlijn.
Je wil freelance vertaler worden. Hoe pak je dat aan? En is er nog wel een toekomst voor zzp vertalers? Ja, maar je moet het goed aanpakken.
If you’re looking for reliable translation agencies for your translation work, you are bound to notice that many major translation businesses are ISO certified. In the translation industry, there are two ISO standards: ISO 17100 and ISO 18587:2017.
Hoe weet je nu welke prijs je moet vragen voor vertaalwerk? Wat is op het randje en wat is een goede (woord)prijs? En wie is bereid die prijs te betalen?
Een goede vertaler levert altijd kwaliteit, maar niemand is perfect. Daarom is een revisor zo cruciaal. Samen til je de vertaling naar een veel hoger niveau.
Een lange en mooie toekomst als zelfstandig vertaler in tijden van AI een utoptie? Neen. Absoluut niet. Makkelijk? Ook niet, maar je bent broodnodig.
Klanten vinden is een thema dat iedereen bezighoudt: elke zelfstandige is continu op zoek naar nieuwe klanten, dus ook jij als freelancevertaler. Jij hebt alleen het voordeel dat je ook in onderaanneming kan werken voor vertaalbureaus. Dat heeft heel wat voordelen, maar tegelijk ook nog veel meer uitdagingen.
