De beperkingen van DeepL en Google Translate

DeepL, Google Translate, ChatGPT,... van allemaal beweren de developers dat ze snel en goedkoop kunnen vertalen. En als je niet tevreden bent, dan neem je toch gewoon de betaalde versie, zoals DeepLPro of ChatGPT-5 (of hoger)? Maar is dat ook zo? Kunnen zij mij, een vertaler met 25 jaar ervaring, vervangen?

Massavertalingen: veel, snel en goedkoop

De hoeveelheid tekst die er wereldwijd vertaald moet worden, neemt alleen maar toe. Niet alles hoeft aan dezelfde kwaliteitseisen te voldoen. Soms wil je gewoon heel snel een idee krijgen van wat er in een tekst staat bijvoorbeeld? Of enkele reviews lezen op Booking.com of AirBnb. Maar ook als je bijvoorbeeld iets aan iemand moet duidelijk maken, gebruik je al snel Google Translate om je boodschap te vertalen en misschien zelfs luidop laten 'tolken' door de machinestem van Google Translate.  En dat is maar goed ook! Want voor zo'n situaties is snelheid belangrijker dan perfectie.  

Teksten voor intern gebruik

Ook voor vergaderverslagen die bijvoorbeeld volgens de taalwet in België tweetalig beschikbaar moeten zijn, kan een snelle vertaling door DeepLPro of een andere betaalde tool volstaan, mits er nog een vertaler doorheengaat. (Ik zou hiervoor zeker niet de gratis versies aanbevelen, want dan gooi je je verslagen te grabbel online).

Repetitieve productbeschrijvingen

Voor eenvoudige productbeschrijvingen - op voorwaarde dat het om standaardproducten gaat - kan het eveneens handig zijn om ze te laten vertalen met DeepLPro, maar let op: het kan net zo goed dramatisch zijn. Dat is bijvoorbeeld het geval met het project dat ik nu aan het rechtbreien ben (vraag gerust meer info, ik weet zeker dat mijn klant zijn ergenissen maar al te graag met je wilt delen).

Gebruiksaanwijzingen en bijsluiters: makkelijk toch?

Heel wat mensen denken dat DeepL of Google Translate wel even snel en foutloos hun gebruiksaanwijzing, bijsluiter of handleiding zal vertalen. Dat zie ik duidelijk aan het aantal handleidingen dat ik nog als vertaalwerk aangeboden krijg.

Toch zou ik dit absoluut niet aanbevelen om volgende reden: ze denken niet na.

Machines denken niet na

DeepLPro en LLM-modellen zoals ChatGPT maar ook de professionelere (en duurdere) AGT en OpenAI Translator kunnen niet nadenken. Of zoals ik het ooit mooier iemand hoorde beschrijven: een grote gokkast. Je vraagt er iets aan en je hoopt dat hij aan het juiste hendeltje trekt. Komt ook nog bij dat er steeds meer rommel in die gokkast wordt gegooid en dat het resultaat dus steeds minder betrouwbaar wordt.

Ze werken op basis van algoritmen en dit heeft tot gevolg dat:

- ze extreem letterlijk vertalen;

- DeepLPro en consoorten niet consistent vertalen: eenzelfde term wordt telkens anders vertaald (met AI en de juiste prompts kan je dit probleem wel grotendeels verhelpen);

- DeepLPro herkent geen enkelvoud of meervoud (de developers beweren van wel, maar dat is dus een leugen);

- LLM-modellen blijven halluniceren (en werken totaal niet inclusief);

- geen enkele tool kan omgaan met een gebrekkige brontekst

- geen enkele tool schrijft met zijn doelgroep in het achterhoofd

- geen enkele tool grijpt terug naar eventueel bestaande teksten, websites, afbeeldingen van het onderwerp;

- zelfs AGT waar je toch algauw 69€/maand voor neertelt, doet niet wat hij belooft: de geactiveerde terminologielijsten worden niet gebruikt.

GDPR & privacy: zoek de kleine lettertjes

Bovendien is bij al deze tools, betaald of onbetaald, de privacy en AVG met een korreltje zout te nemen. Je moet ten eerste al heel erg zoeken naar de privacy-instellingen, en zelfs dan nog is het in mijn ogen geen garantie. Als die modellen zich willen blijven verbeteren, hebben ze immers nieuw materiaal nodig: jouw teksten dus.

Denk dus goed na als je even iets door zo'n tool haalt:

• Staat er geen vertrouwelijke informatie in?
• Gaat het niet om auteursrechtelijk beschermd werk of octrooien?
• Wil je de tekst wel te grabbel gooien?

De ene tekst is de andere niet

Ik kan uiteraard alleen spreken vanuit mijn eigen ervaring als vertaalster Duits/Frans-Nederlands, met de nadruk op technische teksten. Voor andere soorten teksten, en zeker voor Engels, kan de situatie wel anders zijn. Al blijven mijn stellingen wel overeind, want die hebben niets met de talen op zich te maken (een machine kan niet nadenken, als hij voor Duits niet naar de website gaat voor een backgroundcheck, waarom zou hij dat dan wel doen voor Engels?). Maar voor mij is het in elk geval duidelijk dat dit zo'n tool, voor mijn kwaliteitsnormen, geen enkele meerwaarde heeft. Er zijn andere manieren waarop ik sneller kan werken en toch de controle over de vertaalkwaliteit blijf behouden.

Websitevertalingen: een oproep aan softwareontwikkelaars

Voor websitevertalingen lijkt het wel of het warm water nog moet worden uitgevonden. Voor zover ik weet - maar ik kan mij vergissen - is er behalve de WPML-plugin voor Wordpress - nog geen enkele plugin ontwikkeld die zowel compatibel is met websiteplatformen zoals Drupal e.a. en MemoQ en/of Trados. Alleen WPML heeft de mogelijkheid om - als de Wordpress goed is opgezet - de websiteteksten te exporteren en na vertaling weer te importeren in xliff-formaat. Een formaat dat in alle professionele vertaalsystemen (MemoQ en Trados zijn de twee grootste) kan worden geïmporteerd. 

Voor alle andere platformen - ik heb het ook zelf voor mijn website ervaren - bestaat er bij mijn weten geen mogelijkheid om de te vertalen teksten van de website te plukken en er nadien weer op te zetten. Dan ben je dus gedwongen om te vertrekken van een (slechte) machinevertaling van GoogleTranslate of eventueel DeepL(Pro). Waar je dan vervolgens een professionele vertaler voor moet inschakelen om alles recht te breien, zeg nu zelf? Dat kan toch niet waar zijn in deze tijden? Is er iemand die zo'n tool kent of kan ontwikkelen? Laat het me gerust weten, ik wil hier graag een oplossing voor helpen uitdenken, want ik ben er 100% zeker dat heel veel concullega's maar ook klanten hier heel erg dankbaar voor zouden zijn.

Ben jij dus een softwareontwikkelaar die hier iets mee kan, neem dan zeker contact met me op!

Omdat voorbeelden nog altijd voor zich spreken

Omdat ik vaak te horen krijg dat ik voor mijn winkel spreek, wil ik hier toch een paar voorbeelden geven die je hopelijk doen nadenken voor je je vertaling aan een machine toevertrouwt. 

Extreem letterlijke vertalingen

• Familie: familie (i.p.v. gezin)
• Kaufhaus: koophuis (i.p.v. winkelpand, ging over C&A-gebouw)
• en bonne père de famille: als een voorzichtig gezinslid

Niet consistente terminologie (probleem van DeepLPro, AGT,...)

• Sicherheitssymbole: veiligheidssymbolen/veiligheidspictogrammen (kan allebei, in functie van de context)
• non justifié: ongerechtvaardigd, niet ondersteund (recentelijk gezien: unauthorized: ongeoorloofd)

Meervoud of of enkelvoud?

• Schalter, Bohrer, Bolzen, Stecker (in een website worden die uiteraard niet losverkocht, maar een Akku-Bohrer wel)

Hallunicaties

• durchlaufsichere Abdichtung: doorloopzekere afdichting

Fouten in de brontekst

In het boorddocument van een mobilhome, hoofdstuk Elektriciteit:

- 28 typefouten,

- 30 inhoudelijke fouten,

- 3 zaken die eerst moesten worden uitgeklaard.

Gebrekkige (of slecht vertaalde) brontekst

In een vanuit het Chinees naar het Engels en vervolgens naar het Frans vertaalde gebruiksaanwijzing stonden heel wat onbegrijpelijke zinnen. Het heeft vier correctierondes met Teams-meetingen gekost, inclusief hertaling van het Frans, voordat de Nederlandse vertaling van mijn hand op punt stond, omdat alle voorgaande vertalingen slechte (machine)vertaalkwaliteit waren, zo slecht zelfs dat er (levens)gevaarlijke situaties konden ontstaan.

Doelgroepgericht vertalen

Backgroundcheck

'Beschichtung' kan afwerking zijn, maar in het geval van mijn klant was het coating. Zo stond het ook overal op hun website, maar dat werd niet meegenomen door AGT en de gratis DeepL. Gek genoeg doet ChatGPT en Microsoft Pilot het hier iets beter: de website wordt soms wel gecontroleerd, maar onderliggende pdf-bestanden van bijvoorbeeld productfiches dan weer niet.

Gebruik ik dan nooit ChatGPT of AI?

Toch wel. Maar niet voor vertaling, wel voor terminologieonderzoek. Heel zelden vraag ik ChatGPT - maar meestal Perplexity - om raad. En soms is het ook handig en snel. Maar net zo goed, is het verloren tijd en kon ik beter gewoon de telefoon nemen en een deskundige bellen. 

Over terminologieonderzoek via AI heb ik trouwens nog niet zo lang geleden een heel boeiend webinar gevolgd van Statista waarin heel duidelijk werd toegelicht wat de gevaren zijn van AI bij research (Statista brengt zelf een professionele 'Research AI' op de markt waarin alle gelinkte documenten zijn nagekeken op betrouwbaarheid. Dat verklaart ook het prijskaartje: minimaal € 199 per maand.). 

Dit webinar raad ik iedereen aan die meer wil weten over de werking en de gevaren van AI.