Vertalingen in meerdere talen

Stel, je bent een groot internationaal bedrijf en je hebt vertalingen nodig in verschillende talen. In dat geval klop je waarschijnlijk het beste aan bij een vertaalbureau. Maar waar moet je allemaal op letten? Dit artikel is gebaseerd op een waargebeurd verhaal van een internationaal bedrijf dat aan den lijve ondervonden heeft hoe belangrijk het is om daar bij stil te staan – en wat er gebeurt als je dat niet doet…

Vertaalbureaus zoals ik leveren voor bepaalde klanten meerdere talen. Zo verzorgen we voor een fabrikant in parketvloeren vertalingen in het Frans, Engels, Duits, Spaans, Italiaans en soms zelfs Pools of Zweeds. Voor een andere klant, een fabrikant van transformatoren, vertalen we alles naar het Frans, Engels en Duits. Dat is voor vertaalbureaus zoals EP Vertalingen doenbaar.

Heb je echter vertalingen nodig in tien tot twintig verschillende talen en zit daar bijvoorbeeld een echt exotische taal zoals Russisch, Chinees, Oekraïens, Turks… tussen, dan klop je beter aan bij een groter vertaalbureau. Maar bij welk dan?

Als je vertaalbureaus zou opsplitsen in verschillende categorieën, dan kan je spreken van vier categorieën:

Elk van die vertaalpartners heeft zijn eigen verkoopstrategie en werkwijze en het is belangrijk dat jij je je daar goed van bewust bent als je een keuze maakt.

De megagrote vertaalbureaus, die vaak ook de overheidscontracten binnenhalen voor de laagst mogelijke prijs, werken grote volumes – vaak tegen sneltempo – af en kunnen meerdere talen aan. Ze beschikken ook vaak over geavanceerde systemen om de vertaalprocessen zo geautomatiseerd mogelijk te laten verlopen. Ik zeg hier bewust ‘geautomatiseerd’ en niet ‘zo goed mogelijk’, want er is een groot verschil. De megagrote vertaalbureaus zijn vaak puur een doorgeefluik, en dankzij automatisering van de processen én machinevertaling komt er letterlijk en figuurlijk nog amper een mens aan te pas .  Dat wil wel zeggen dat zij megagrote volumes in een mum van tijd kunnen afwerken, maar:

Kortom, als je kwaliteitsvertalingen wilt, moet je je goed informeren én zelf nadenken of wat jij vraagt realistisch is . Als je weet dat een professionele vertaler tussen 2000 en 3000 woorden per dag kan vertalen – voor talen met een ander schrift vraag je het best even na – dan kan je wel al inschatten of het mogelijk is of niet. Let wel: in dit geval is er nog geen extra revisieronde ingelast.

Bij grote vertaalbureaus in eigen land krijg je vaak meerdere mogelijkheden: met of zonder revisie, machinevertaling met of zonder nabewerking door een vertaler, DTP-werk, enz…

Kleine gespecialiseerde vertaalbureaus zoals EP Vertalingen richten zich op een specifiek soort teksten of een nichemarkt. Zo is EP Vertalingen gespecialiseerd in technische vertalingen vanuit het Duits en het Frans naar het Nederlands voor België en Nederland – deze vertalingen doe ik zelf – en daarnaast ook de talen Frans, Duits, Engels, Spaans en Italiaans. Ben jij een advocatenkantoor dat juridische vertalingen nodig heeft, dan zal ik je doorverwijzen naar een specialist in die materie, bijvoorbeeld een vertaalbureau dat gespecialiseerd is in beëdigde vertalingen.

Mijn netwerk concullega’s met allemaal hun eigen expertise is zeer groot: een vertaalbureau dat tolk- en vertaalwerk doet voor vergaderingen van sociale partners, een vertaalbureau dat gespecialiseerd is in vertaalwerk naar bijzonder exotische talen, een vertaal- en copywritingbureau dat websiteteksten schrijft en laat vertalen,…

Bij al deze kleine vertaalbureaus die ik hier opsom, weet ik dat er een vertaler achter schuilgaat die zijn of haar job met grote passie doet en die voor niets minder gaat dan absolute kwaliteit. Zo gaat er bij mij niets buiten zonder dat het door een tweede collega is nagelezen. Dat heeft een kostenplaatje, maar jij kan wel op je beide oren slapen:

Er is over je vertaling nagedacht en ze kan zo naar de drukker.

Dit klinkt echt gek, maar in de vertaalsector raad ik je aan om niets voor vanzelfsprekend aan te nemen. Ik heb ooit een klant gehad die bij een vertaalbureau een vertaling van een catalogus liet doen en er van uitging dat die drukklaar zou zijn. Niets was minder waar: de vertaling was niet nagelezen en bovendien ook niet vertaald voor de Belgische maar voor de Nederlandse markt.

Bij het vertaalproject dat de aanzet gaf voor deze blog, is er hoogstwaarschijnlijk ook niet stilgestaan bij bepaalde zaken. De website kreeg een volledige make-over: sommige teksten bleven hetzelfde, andere werden wel geactualiseerd. Frankrijk en Wallonië delen dezelfde taal, maar Zwitsers-Duits is toch een geval apart. Om het makkelijk te maken werd alles eerst vanuit het Frans of Duits naar het Engels vertaald en van daaruit naar de andere talen (Turks, Chinees, Deens,…). Alles gebeurde binnen een bepaald systeem dat werkte met XML-bestanden. Het vertaalbureau moest dus met dit formaat overweg kunnen en die ook (automatisch) uploaden op hun systeem. Daarna was het aan de Region Managers om nog eens door de vertalingen te gaan voor de puntjes op de i.

Vragen die je bij zo een project altijd aan het vertaalbureau moet stellen, is:

Laat je dus niet te snel afwimpelen door een vertaalbureau dat zegt dat het geen enkel probleem is om de vertalingen in het systeem te uploaden, en dat het vertaalgeheugens zal bijhouden, want dat zijn twee zaken die elke professionele vertaler standaard kan en doet met zijn vertaalsoftware. Vraag dus na en neem niets voor vanzelfsprekend aan.

Geen enkele professionele vertaler of klein vertaalbureau heeft native speakers bij de hand in alle taalvarianten. Daarvoor moet je bij de grotere vertaalbureaus zijn, maar ook daar moet je de vraag zeer expliciet stellen , want helaas zijn er velen niet te beschroomd om je gewoon machinevertalingen te leveren zonder boe of bah (met wat geluk is er nog een ‘post-editor’ doorheen gegaan, maar zelfs dan mag je niet van een professionele kwaliteit uitgaan, dat bleek duidelijk uit dit vertaalproject). Geen enkele kleine speler werkt met een geautomatiseerd systeem (API) dat de vertalingen meteen kan uploaden. Dat kan alleen met de geavanceerde versies van de vertaalprogramma’s die te prijzig zijn voor kleine spelers.

Dat wil echter niet zeggen dat je voor een groot volume teksten in een specifiek formaat niet bij een kleine speler terechtkan: ik heb ruim 120 fiches in XML-formaat vertaald vanuit het Duits naar het Nederlands die vlekkeloos op de website konden worden geïmporteerd door de websitebeheerder.  Kortom, als vertaler en websitebeheerder samenwerken is er geen enkel probleem.

Als die vraag nu zou gesteld worden voor het Frans en/of Engels, kan ik dat ook probleemloos verzorgen in samenspraak met de websitebeheerder, maar als dat naar vijf of tien talen tegelijk zijn, wordt het voor één projectmanager te veel.

De belangrijkste vraag die je je vooraf moet stellen is:

Als kwaliteit van ondergeschikt belang is – bij vertalingen van het type Amazon is dat bijvoorbeeld zo – dan hoef je je geen verdere vragen te stellen en kan je het aan een (mega)groot vertaalbureau overlaten.

Maar als je een premiummerk bent – en je wilt dat ook uitstralen in alles wat je doet  – bedenk dan goed of hoe nefast snelle vertalingen kunnen zijn op je bedrijfsimago. Het premiumbedrijf waarover ik in deze Vertalersavonturen schrijf, zag in dat de kwaliteit ondermaats was, maar te laat.

Goedkoop is duurkoop is een gezegde die zeker voor premiummerken – die een kwaliteitsvolle websitevertaling in al hun landen willen – van toepassing is. Dat bleek zeer duidelijk bij dit project:

Omdat de kwaliteit in alle talen ondermaats was en eisten de Region Managers een rechtzetting voor de nog openstaande vertalingen: die moesten opnieuw en vele malen beter.

Of dit mogelijk gaat zijn voor het vertaalbureau, betwijfel ik. Veel hangt ook af van wat er vooraf – uitdrukkelijk! – werd overeengekomen.

Had het bedrijf zich op voorhand verdiept in de werkwijze (machinevertaling of professionele native speakers), en zich niet had  blindgestaard op het feit dat het vertaalbureau met hun systeem overweg kon en vertalingen in verschillende talen kon aanbieden binnen de gestelde termijn, dan hadden ze zich veel ellende – en hééél veel geld – kunnen besparen.

Voorbeeld: een tekst van ruim 7000 woorden kon letterlijk van de website worden gehaald, iets wat mij – de extern ingeschakelde reviewer voor de Nederlandse vertalingen – een uur werk kostte. Dat wil zeggen: 70 €. Het hoofdkantoor heeft een bedrag betaald tussen € 420 en 1610 (let op: dit is een prijsraming voor het Nederlands, gebaseerd op wat er voor machinevertalingen en kwaliteitsvertalingen wordt gevraagd). Bedenk dan dat het project bestaat uit meerdere honderden teksten en dus in verschillende talen moet worden vertaald voor een zeer korte tijd. Denk dat de boodschap duidelijk is.

Hoe had dit internationale bedrijf zich veel ellende kunnen besparen?

Zoals gezegd: het reviewwerk voor de Region Managers zou amper het vernoemen waard zijn én het zou voor hen ook behapbaar zijn, m.a.w. ze hoefden het niet nog eens uit te besteden op eigen kosten. Zelfs als er met meerdere vertalers zou gewerkt zijn en er moest nog wat worden geüniformiseerd, was dit geen tijdrovende klus geweest.

En het voordeel van werken met professionele vertalers die uitsluitend werken in hun moedertaal, is dat zij ook de regionale verschillen kennen en weten in welke mate bijvoorbeeld inclusief schrijven een hot thema is in hun land.

Denk dus goed na vooraleer je een groot meertalig project uitbesteedt over de mogelijke consequenties. Het kan misschien heel aanlokkelijk ogen, maar de addertjes onder het gras zijn vaak niet te overzien.

Heb je zelf een groot meertalig project en zoek je een vertaalbureau dat al jouw talen aankan? Je mag mij gerust om advies vragen. Ik werk voor een klant op een soortgelijke manier samen met een vertaalbureau in Duitsland waar je de keuze hebt tussen machinevertalingen of professionele vertalingen met revisie.

Zijn het slechts een paar talen, kies dan voor een kleiner maar gespecialiseerd bureau . Je gaat misschien meer betalen, maar je vertaling zal veel beter zijn, veel beter renderen.

Heb je toch nog twijfels of ben je bang dat het hoofdkantoor van bedrijf overhaast beslist…. Neem dan ook gerust contact met me op. Dan vertel ik je waar je moet op letten en wat je bij het hoofdkantoor kunt neerleggen om jezelf en je collega’s in andere landen een hoop ellende te besparen.