Waarom elke vertaler zijn specialisaties heeft

In mijn artikel De geloofwaardigheid van “Wij kunnen alles” kaart ik al aan dat je heel sceptisch moet zijn tegenover vertaalbureaus die overal ‘ja’ op zeggen. Maar ook vertalers moeten opletten vooraleer ze ja zeggen. Professionele vertalers weten waar ze goed in zijn.  Zo vertaal ik niets liever dan technische teksten (handleidingen, productfiches, veiligheidsbladen, …) en doe ik ook heel graag websitevertalingen, maar van juridische en medische teksten blijf ik ver weg. 

Toch is de ene technische tekst de andere niet en kan je ook binnen de specialisatie technische vertalingen nog in verschillende niveaus – of moeilijkheidsgraden – onderverdelen.

Zo heb ik een berekeningsnota vertaald van de zeer complexe dakconstructie van het Frans Massereel Centrum . Ik zag bij de eerste doorlezing van het document al dat er ook geometrie, meetkunde en fysica aan te pas zou komen. Wat doe je dan als technisch vertaler? De opdracht weigeren was geen optie, want dan zou ik als technisch vertaler echt een gek figuur slaan bij deze klant.

Ik heb eerst gezocht naar een collega die hierin meer ervaring had dan ik: ik zou dan de revisie op mij nemen en hij/zij de vertaling. Op die manier zou ik er heel veel van leren. Helaas voelde niemand die ik kende zich vertrouwd genoeg met de materie om de uitdaging aan te gaan, dus nam ik zelf de handschoen op.

Als eerste ben ik op zoek gegaan naar referentiemateriaal. In dit geval ging het hem in de eerste plaats over materiaal rondom windbelasting, houtconstructies en beschikbaar materiaal over de wel zeer bijzondere dakconstructie zelf. En uiteraard heb ik ook een professionele technische collega ingeschakeld om mee te denken bij de revisie.

Ik had er al rekening mee gehouden dat ik ook naar de bibliotheek zou moeten, maar gelukkig vond ik al heel wat materiaal online bij de de studiebureaus die betrokken waren bij dit nieuwbouwproject. En de klant had mij ook gezegd dat ik de berekeningstabellen niet hoefde te vertalen. “ De tekst met toelichting was het belangrijkste ” zei hij. Dat scheelde een hoop.

En zo ben ik relatief goed voorbereid aan de vertaling begonnen… Stapsgewijs bouwde ik een terminologielijst op, mede met de hulp van een aantal gespecialiseerde bouwfirma’s die mij met de terminologie geholpen hebben en ook IATE bleek bijzonder veel terminologie te bevatten.

Het nadeel was wel dat de tekst soms in zeer slecht Frans geschreven was, waardoor het soms echt interpreteren “op het randje” was. Die zaken heb ik eerst met de revisor besproken en daarna toch nog aan de klant voorgelegd bij levering.

Nadat ik de vertaling in eerste versie klaar had, heb ik over een bepaald aantal onderwerpen nog extra research gedaan om mij nog vertrouwder te maken met de materie, zodat mij bij de nalezing niets zou ontsnappen. Vervolgens heb ik het aan de revisor overgelaten, met nog enkele bemerkingen waar extra research misschien wel aangewezen is. Samen kwamen we tot een vertaling waar we eigenlijk best wel tevreden van waren en waar we zeer veel uit hadden geleerd.

Het is van groot belang dat een vertaler zoekt die op z’n minst vertrouwd is met jouw type teksten. Meestal zal de keuze wel voor de hand liggen – juridisch, technisch, medisch, financieel, creatief – maar in sommige gevallen heb je echt een combi nodig. Vertrouw zeker in die complexere gevallen beter niet op een bureau, tenzij het bureau kan aantonen dat de vertaler in kwestie ervaring heeft in alle aspecten van je tekst.

Is het zoals in dit geval een technische tekst waar ook wel architectuur, fysica en meetkunde bij komt kijken, kies dan minstens voor een technische vertaler. Vind je een ingenieur met een vertaalopleiding, dan je echt de gouden raaf voor jouw tekst gevonden!

Heb je een vonnis te vertalen? Dan ligt de keuze voor de hand: een juridische vertaler.  Maar wat als het gaat om een vonnis over een octrooi? Dan moet je echt absoluut op zoek naar een juridische vertaler die ook vertrouwd is met octrooivertalingen.